اسپکتروفتومتری بر اساس این اصل کار میکند که مواد مختلف میتوانند نور را در طول موجهای مختلف جذب کنند. وقتی یک پرتو نور از یک نمونه عبور میکند، بخشی از نور توسط ماده جذب شده و بخشی دیگر از آن عبور میکند. دستگاه اسپکتوفوتومتر میزان نوری که از نمونه عبور میکند یا جذب میشود را اندازهگیری میکند..
اسپکتروفتومتری یک ابزار بسیار قوی و دقیق است که در بسیاری از زمینههای علمی و صنعتی کاربرد دارد. با استفاده از این تکنیک میتوان اطلاعات زیادی در مورد ترکیب و ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی مواد به دست آورد.
یک اسپکتوفتومتر از بخشهای زیر تشکیل شده است:
منبع نور: نور سفید یا نور تکرنگ که به عنوان منبع نور استفاده میشود.
مونوکروماتور: این بخش نور را به طول موجهای مختلف تجزیه میکند و یک طول موج خاص را انتخاب میکند.
نمونهگیر: جایی که نمونه در آن قرار میگیرد تا نور از آن عبور کند.
دتکتور: این بخش میزان نوری که از نمونه عبور میکند یا جذب میشود را اندازهگیری میکند.
پردازشگر داده: دادههای اندازهگیری شده را تحلیل و نمایش میدهد.
تعیین غلظت مواد: یکی از مهمترین کاربردهای اسپکتروفتومتری، تعیین غلظت مواد در یک محلول است. با استفاده از قانون بیر-لامبرت، میتوان غلظت یک ماده را از روی مقدار نوری که جذب میکند محاسبه کرد.
تجزیه و تحلیل شیمیایی: برای شناسایی و کمیکردن مواد مختلف در نمونهها.
مطالعات بیولوژیکی: برای اندازهگیری غلظت پروتئینها، نوکلئیک اسیدها و دیگر مواد بیولوژیکی.
کنترل کیفیت: در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی برای بررسی کیفیت محصولات.
اسپکتروفتومترهای UV-Vis: برای اندازهگیری جذب نور در محدوده فرابنفش و مرئی.
اسپکتروفتومترهای IR: برای اندازهگیری جذب نور در محدوده مادون قرمز.